23 Nisan zelzelesinden sonra birçok zelzele uzmanının televizyonda, gazetede, toplumsal medyada yaptıkları yorumlar milyonlar tarafından takip edildi. Aslında bu her zelzeleden sonra yaşanan bir durum olsa da birebir haritaya bakan ya da aynı datalara sahip bilim insanlarının farklı yorumlarda bulunması ise başları karıştırdı, sözleri sorgulanmaya başladı. Beşerler kime ve hangi yoruma inanacağını şaşırdı. Esasen akademik bir kişiliğin bilimsel seviyesini ve performansını objektif açıdan ölçmek mümkün olduğundan sarsıntı uzmanlarının ortaya koyduğu bilimsel çalışmaları ve bunlara yapılan atıfları Oksijen gazetesinden Baran Can Sayın ele aldı. Kimin, ne kadar yayını var?
PROF. DR. CELAL ŞENGÖR
Google Scholar’a nazaran 1975-2025 tarihleri ortasında yayımlanmış 457 çalışması var. Bugüne dek akademik çalışmalarına yapılan atıf sayısı ise 47 bin 511. Şengör’ün h-indeksi 74.
PROF. DR. OKAN TÜYSÜZ
Google Scholar’a nazaran Prof. Tüysüz, 1981-2025 arası 195 çalışma kaleme almış. Bu çalışmalara ise 10 bin 732 atıf yapılmış. Prof. Tüysüz’ün h-indeksi 43.
PROF. DR. NACİ GÖRÜR
Prof. Görür’ün Google Scholar profili kusur verdiğinden buradan datalara erişilemiyor lakin Doğan Kitap’taki biyografisine nazaran toplam 75 makalesi, bu makalelere de Ocak 2025 prestijiyle yapılmış 9 bin 632 atıf var. Biyografisinden bu bilgilere eriştiğimiz için h-indeksini bilmiyoruz. Fakat İsim Scientific Index’te 38 görünüyor. (Oksijen’in notu: Prof. Görür’e sorduğumuzda, Google Scholar profiline erişilemediğinden haberdar olmadığını fakat 75 civarında makalesinden yaklaşık 10 binden fazla da atıf yapıldığını söyledi.)
PROF. DR. NAMIK ÇAĞATAY
Google Scholar’a nazaran Prof. Çağatay, 1977-2025 arasında 372 çalışma kaleme almış. Prof. Çağatay’ın çalışmalarına 8 bin 712 atıf yapılmış, h-indeksi ise 52.
PROF. DR. TUNCAY TAYMAZ
Prof. Taymaz 1989-2025 arası 272 makale yazmış. Google Scholar’a nazaran 7 bin 322 atfı olan Prof. Taymaz’ın h-indeksi ise 43.
PROF. DR. CENK YALTIRAK
Google Scholar’a nazaran Prof. Yaltırak’ın imzası bulunan çalışma sayısı 204. 1995-2025 ortasında kaleme alınan Prof. Yaltırak’ın çalışmalarına 3 bin 790 farklı akademik yayında atıfta bulunulmuş. Prof. Yaltırak’ın h-indeksi 34.
PROF. DR. ŞÜKRÜ ERSOY
Google Scholar’a nazaran Prof. Ersoy’un 1984-2017 arasında yazılmış 85 çalışması var. Bu çalışmalara 1575 atıf yapılmış. Prof. Ersoy’un h-indeksi 21.
DR. RAMAZAN DEMİRTAŞ
Google Scholar profili bulunmayan Dr. Demirtaş, Researchgate’de 228 yayın sunmuş. En sonuncusu 2024’te yayımlanan bu çalışmalar 242 kere alıntılanmış. Kullanıcıların çalışmalarını yüklediği ve etkileşime geçtiği, daha çok bir akademik toplumsal ağ sitesi olarak nitelendirilebilecek Researchgate’de h-indeksi kıymeti üzere bir ölçü bulunmuyor.
PROF. DR. ŞENER ÜŞÜMEZSOY
Prof. Üşümezsoy’un Google Scholar profili bulunmuyor. Scopus’ta da muharriri olduğu bir çalışmaya rastlanmıyor. Dergipark’ın bilgi tabanında biri 1986, biri de 2012 tarihli olmak üzere müellifi olduğu 2 makale var lakin bunlar mineraloji alanına ait. İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa profilinden yayınlarına baktığımızda 10’u bildiri, 5’i makale olmak üzere 15 yayın görüyoruz. Memleketler arası akademik mecrada çıkan tek çalışması, AHCI (Arts&Humanities Citation Index/Sanat&İnsani Bilimler Atıf İndeksi) indeksli bir mecmuada yayımlanmış. En yeni çalışması 2014’te yapılmış. Prof. Üşümezsoy’a yapılan atıflara ait bir data ise bu profilde yer almıyor, atıf sayısı 0 görünüyor. Hasebiyle h-indeksi pahası de yok.
PROF. ÖVGÜN AHMET ERCAN
Prof. Ercan’ın da Google Scholar profili yok. Dergipark’ta 10 adet 1979-1999 ortası yazılmış makalesi çıkıyor fakat bu makaleler sarsıntılarla yahut sismolojiyle değil, daha çok madenler, jeofizik aramalar ve arkeolojiyle ilintili alanlar üzerine kaleme alınmış. Esasen bu çalışmalar yoğunlukla Bilimsel Madencilik Dergisi’nde yayımlanmış. Prof. Ercan’ın Scopus’ta da bir makalesi olduğuna ait bilgi var. Atıf sayısını belirten bir data ise bulunmuyor. Hasebiyle h-indeksi bedeli de yok.
GOOGLE SCHOLER’IN EHEMMİYETİ NE
Akademi dünyasında en sağlıklı ve kapsamlı biçimde ulaşılabilecek kaynak olarak Google Scholar gösteriliyor. 2004 yılından bu yana aktif olan Google Scholar’da yaklaşık 400 milyon dokümanın bulunduğu varsayım ediliyor. Birden fazla akademisyenin bilimsel çalışması, kendi profilleri altında burada listelenmiş. Makale sayısı, atıf sayısı ve h-indeksi; Google Scholar’ın bize sunduğu kıymetlendirme ölçütleri. Makale ve atıf sayısından yola çıkarak bir akademisyenin hem yayımlanan makale sayısını hem de bu çalışmaların tesirini ölçen h-indeksi, şöyle belirleniyor: Diyelim ki bir kişinin yayımlanmış 10 makalesi var. Bunlardan 5’ine en az 5 atıf yapılırsa ilgili kişinin h-indeksi de 5 oluyor. Yani hiçbir etkisi olmayan çok sayıda makale yazmak değil kıymetli olan, bu indekste hem üretmek, hem de akademik camiayı etkilemek gerekiyor…
H- İNDEKSİ BEDELLERİ NE TABİR EDİYOR
İndeksi geliştiren fizik profesörü Jorge E. Hirsch; kendi alanı olan fizikten yola çıkarak h-indeksi bedellerini şöyle örneklendiriyor: Hirsch’e nazaran, h-indeksinin 12 olması, ABD’deki büyük araştırma üniversitelerinde çalışan doçentler seviyesinde bir akademik performansa işaret ediyor. 18 civarında bir indeks pahası profesörlük düzeyine, 15-20 ortası h-indeksi Amerikan Fizik Topluluğu üyeliğine, 45 ve üzeri ise ABD Ulusal Bilimler Akademisi üyeliğine denk geliyor. Hirsch, 20 yıl tecrübeye sahip başarılı bir bilim beşerinin h-indeksinin 20, sıra dışı bir bilim beşerinin h-indeksinin 40, eşsiz bir bilim beşerinin ise 60 seviyesinde h-indeksine sahip olacağını öne sürüyor.
Özellikle milletlerarası üniversitelerde doçentlik, profesörlük üzere akademik yükselmelerde, konferanslarda yahut bilimsel işbirliklerinde de h-indeksi kriter olarak dikkate alınıyor. Keza milletlerarası araştırma fonlarına talip olan araştırma grubunun h-indeksi de onların bilimsel yetkinliğini gösteren kıymetli bir metrik olarak kabul ediliyor. H-indeksi yüksek olan bir akademisyen çoklukla alanında tanınan ve hürmet duyulan biri olarak kabul ediliyor.
NEDEN ÖNEMLİ
H-indeksi, bir akademisyenin bilimsel üretkenliğini ve tesir seviyesini nicel olarak kıymetlendiren kıymetli bir bibliyometrik ölçüt olarak kabul edilse de yeni araştırmacılar için dezavantajları da olabilir. Küme içi atıf yollarıyla yapay olarak arttırıma açık olması, yayınların kalitesini yahut araştırmacının öğretim ve hizmet katkılarını dikkate almaması eksik istikametleri olarak görülüyor. Başka taraftan her akademisyenin bir Google Scholar profili yok, bu bir tercih. Bu nedenle Google Scholar’da çalışmalarına erişemediğimiz bilim insanlarının makalelerine Dergipark, Scopus ve Researchgate üzerinden tarama yoluna başvurduk.
