NATO’da çalışan emekli Büyükelçi Volkan Vural Odatv’ye konuştu ABD’nin Yunanistan üsleri ‘Nedeni: 1 Mart Tezkeresi’ Dananın kuyruğu nerede kopacak…

Volkan Vural kıymetli ülkelerde vazife yapmış bir büyükelçi; görevleri arasında, Avrupa Birliği Genel Sekreteri ve NATO Memleketler arası Sekreteryası’nda Siyasi Kısım Yöneticiliği de var. ABD’nin Yunanistan’daki askeri üsleri, Ankara’yı rahatsız ederken artık de yeniden hududumuzun tabanında yeni bir NATO tatbikatı yapılıyor. Başka yandan NATO içinde ABD ve AB ortasındaki çelişkiler artıyor. Bununla bir arada sıcaklığını her vakit koruyan Doğu Akdeniz ve Suriye alanı, direkt ülkemizi yeni atılımlara zorluyor. Bu mevzuların gidişatını, Volkan Vural ile konuştuk. İşte o röportajımız…

– Yunanistan’da NATO, Amerika tatbikatları denilince ister istemez bir gerginlik oluşuyor. Bu yeni tatbikata 12 bin asker katılacak. Türkiye bu tatbikatta yok ve dikkat çeken bir senaryosu var. Düşman güçler, Dedeağaç ve Kavala’ya giriyor, burayı işgal ediyor. Sonrasında da NATO kuvvetleri de düşmanları, ırmakları açıyor. Meriç Irmağı var orada. O ırmağı aşıyor ve düşmanı oradan püskürtüyor. Artık senaryoyla birlikte de değerlendirildiğinde, alışılmış “Ne oluyoruz, NATO kime karşı bir tatbikat yapıyor” halinde yorumlar ve yansılar geldi. Siz bu tatbikatı genel olarak nasıl değerlendiriyorsunuz?

– Bu tatbikat NATO’nun Defender denen bir tatbikat serisinin ikinci etabı. Bu tatbikata yanılmıyorsam 18 ülke, hepsi NATO üyesi olmayan lakin birden fazla NATO üyesi olan ülkeler katılıyor. Bu Baltık Denizi’nden başlıyor. Daha sonra sizin söylediğiniz, yazıda belirtilen güneye gerçek iniyor. Yani Yunanistan’a ancak yalnızca Yunanistan değil. Tıpkı anda 8 ülkede. Ki bunlar ortasında Bulgaristan var, Arnavutluk var, Hırvatistan var. Bütün bu ülkelerde birebir anda uygulanıyor. Bu tatbikatların gayesi… Amerikan kuvvetleriyle NATO güçlerinin ve NATO’nun işbirliği yaptığı ülkelerin birlikte nasıl savaşacakları, nasıl caydırıcı bir rol oynayacaklarını test etmek. Canlı olarak yapılıyor bunlar. Ve emel Amerika birlikleriyle, Amerika’nın daha doğrusu Avrupa’yı nasıl destekleyebileceğini test etmek. Yani Türkiye ile bunu ilişkilendirmek mümkün değil. Bunlar biraz da rutin tatbikatlar. Yani NATO tatbikatlarının içinde, Türkiye’nin aleyhine rastgele bir şey olması mümkün değil. Zira NATO tatbikatları, üye ülkelerin onayıyla gerçekleşen tatbikatlardır. Türkiye katılır yahut katılmaz. Lakin bunların planlaması Brüksel’de NATO karargahında yapılır. Ve Türkiye bu karargahta temsil edilir. Münasebetiyle yani Türkiye’nin aleyhine bir senaryonun uygulanması kelam konusu olamaz. Bir sefer biz o tatbikatlara karar veren ülkeler ortasındayız. Senaryo konusunda da bir çekincemiz varsa bunu o takdirde bu türlü bir şey yapılamaz.

– Yanı başımızda olması nedeniyle, Türkiye’nin de NATO’nun en büyük ikinci ordusuna sahip olması sebebiyle aslında bu türlü bir yerde, bu türlü bir coğrafyada katılması olağan şartlarda gerekmez mi?

– Bence gerekirdi, bence gerekirdi fakat niçin katılmadığını, doğrusu münasebetini bilmiyorum.

– Son 5 yıl içerisinde Yunanistan’da sayısı artan Amerikan üsleri var. Cumhurbaşkanı Erdoğan da bu üslere reaksiyon göstermişti. 2021 yılında “Artık Yunanistan bir Amerikan üssü haline geldi. Ben bu üslerin sayısını bile aklımda tutamıyorum” demişti. Senaryonun yapıldığı yerler, birebir vakitte Amerika’nın çok sayıda silahını, askeri ekipmanlarını barındırdığı, sayısını giderek artırdığı bölgeler, yani üs bölgeleri… Dedeağaç, Larissa, Kavala, Stevanoviç, bu alanlar. Bir yandan Amerika buraya yığınak yapıyor ve NATO da geliyor, orada bir tatbikat düzenliyor. Başkasına aslında Türkiye’nin, Ankara’nın bir reaksiyonu var. Burada da bu türlü bir durum kelam konusu. Doğal ister istemez bunlar birbiriyle ilişkilendiriliyor. Siz bu bahiste ne söylemek istersiniz?

– Artık aslında bence biraz daha geriye gitmek lazım. Irak savaşına bakmak lazım. Türkiye, Amerika’nın Irak’a müdahalesi sırasında müsaade vermedikten sonra bizim askeri planda Amerika ile iş birliğimiz zayıfladı. Bu bir gerçek. Ve Amerika bunun yerine Yunanistan’ı tercih eder hale geldi. Bu alışılmış bizim açımızdan haklı olarak, telaş verici yahut da uygun olmayan bir davranış olarak görülür. Lakin bu durum yeni değil. Yani bu daha evvelce başlayan bir sürecin devamı. Yunanistan’ı daha muteber, müttefik görme eğilimi var askeri planda… Bu natürel, Türkiye’nin caydırıcılığını, NATO içindeki üyeliğini sorgulatan bir durum.

Şu anda Trump’ın Amerika’da lider seçilmesinden sonra, NATO’nun Avrupa kanadında önemli bir kaygı var. Evvelden Amerika ile NATO içinde çok yakın bir ittifak içinde olan Avrupa ülkeleri şu anda bundan kuşku duyuyorlar. Amerika’ya ne ölçüde savunma alanında güvenebileceklerini sorguluyorlar. Bu sorgulama sırasında doğal NATO’nun en büyük ülkelerinden bir tanesi olan Türkiye’nin, Avrupa’nın güvenliğine katkısı ön plana çıkıyor. Yani Türkiye bugün Avrupa’nın güvenliğinde kıymetli bir rol oynayabilecek kilit bir ülke olarak görülüyor. Bu da Amerikan siyasetlerinin, Trump siyasetlerinin daha doğrusu son vakitlerde kaç aydır iktidarda, onun yarattığı bir tasa…

– Pekala bir yandan da Doğu Akdeniz’de kelam konusu ülkelerle karşı karşıya geliyoruz. Bilhassa Yunanistan ve Güney Kıbrıs’ı, Amerika ve İsrail tarafının silahlandırması kelam konusu. O kapı açıldı artık. Tıpkı gerginliğin, birebir uğraşın, tıpkı cepheleşmenin bir de bu tarafı var, bu istikameti var. Orada sizin öngörüleriniz neler?

– Ben doğrusu oradan daha çok telaşlıyım. Yani İsrail’in şu anda izlediği siyaset yalnızca gazze siyaseti değil ki olağanüstü bir soykırma gerçek giden bir olay. İş bununla kalmıyor. Suriye’de de bugün İsrail’in çok değerli bir tesiri ve yükü var. Hatta işte Golan Doruklarını işgal ettikten sonra artık Şam’a 20-25 kilometre aralıkta İsrail. Suriye’yi de denetim etmek üzere bir dizaynı var, bir fikri var. Ve bu da gerçekleşmek üzere. Bu bakımdan, Türkiye’nin asıl dikkat etmesi gereken, İsrail’in Suriye’ye yönelik siyasetleri… Ondan da öte sanki İran’a karşı da Amerika ile iş birliği içinde bir harekat olur mu telaşı… İsrail, İran’ı ona kalırsa en büyük tehdit olarak görüyor.

Biz ise İran’la dostça bağlantılar kurmuş bir ülkeyiz. Asırlardır barış içinde yaşıyoruz, birebir sonlar içinde. Münasebetiyle bizim bu üzere planlardan uzak durmamız lazım. Yani bizim bir komşumuzun toprak bütünlüğüne karşı yönetilecek rastgele bir harekatın modülü olamayız. O bakımdan ben aslında Yunanistan problemini çok önemsemiyorum fakat bugün İsrail’in Suriye siyasetini çok önemsiyorum.

– Şuna katılır mısın Sayın Büyükelçi… “Dananın kuyruğu Doğu Akdeniz’de ve Suriye’de kopacak”

– Evet, evet. Bence de bu türlü. Bence de bu türlü. Gidişat bu formda. Yani bu Suriye’de Şara’nın iktidara gelmesi… bu tek başına onun becerebileceği bir şey değildi. Ve İsrail’in şu anda Suriye’yi de elemine ederek, Suriye’yi de parçalayarak bunu yapmak istemesi… İsrail kendisine nazaran Suriye tehdidini azaltma yolunda… Bu bakımdan dikkatle izlenmesi gereken en kıymetli bahis.

VOLKAN VURAL KİMDİR
Volkan Vural, Ankara Koleji ve Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi’nden mezun olduktan sonra, 1964 yılında Ekonomik İşler Dairesi’nde Üçüncü Katip olarak Dışişleri Bakanlığı’na girdi. 1968-1982 yılları ortasında Türkiye’nin Seul Büyükelçiliği’nde İkinci Katiplik ve daha sonra Başkatiplik, Münih Başkonsolosluğu’nda Konsolosluk, Bakanlık Merkez Teşkilatı’nda Milletlerarası Ekonomik Kuruluşlar Şube Başkanlığı, NATO Milletlerarası Sekreteryası’nda Siyasi Kısım Yöneticiliği vazifelerinde bulundu. Vural, 1982 yılında Türkiye’ye dönerek 1986 yılına kadar Dışişleri Bakanlığı’nda İkili Ekonomik İlişkiler Daire Başkanı ve Genel Müdür Yardımcısı olarak çalıştı. Diplomasi mesleğine 1986 yılı prestiji ile Büyükelçi olarak devam eden Volkan Vural, Türkiye Cumhuriyeti’nin İran İslam Cumhuriyeti nezdindeki Büyükelçisi oldu. 1988-1993 yılları ortasında Türkiye Cumhuriyeti’nin Sovyetler Birliği ve daha sonra Rusya Federasyonu Büyükelçiliği misyonlarını üstlendi. 1993-1995 yılları ortasında tekrar Büyükelçi olarak Dışişleri Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı ve Başbakan Başdanışmanlığı misyonlarında bulunan Vural, 1995-1998 yılları ortasında Türkiye Cumhuriyeti’nin Federal Almanya nezdindeki Büyükelçisi olarak vazife aldı. Vural 1998-2000 yılları ortasında Büyükelçi olarak Türkiye Cumhuriyeti’nin Birleşmiş Milletler nezdindeki Daimi Temsilciliği vazifesine getirildi. 2000-2003 arasında, Başbakanlık Avrupa Birliği Genel Sekreterliği’nin Kurucu Genel Sekreteri oldu. Volkan Vural 2003-2006 yılları ortasında Türkiye Cumhuriyeti’nin İspanya Krallığı ve Andorra Prensliği nezdindeki Büyükelçilik vazifesini tamamlamasının akabinde, 29 Aralık 2006’da Dışişleri’ne veda ederek emekli oldu. 2007 prestiji ile Doğan Şirketler Kümesi Holding A.Ş.’ye katılan Vural, çalışmalarını özel bölümde sürdürüyor.

Osman Erbil
Odatv.com